Ξεκινώντας το ταξίδι για την τριήμερη απόδραση μας στα Ζαγοροχώρια του Νομού Ιωαννίνων, ακολουθούμε την έξοδο από την Εγνατία Οδό προς το Ζαγόρι. Στην είσοδο του Ζαγορίου και του κάμπου των Ασπραγγέλλων, στο ύψωμα Ροντοβάνι, συναντάμε το Mνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας της Πίνδου. Το μνημείο είναι αφιερωμένο στη μνήμη των γυναικών του Ζαγορίου που βοήθησαν, με κάθε δυνατό τρόπο, τους στρατιώτες κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, κοιτάζοντας προς το Καλπάκι και τα Βορειοηπειρωτικά βουνά. Το άγαλµα είναι έργο του Θεσσαλού γλύπτη Γιώργου Καλακαλλά και στήθηκε στην περιοχή τον Οκτώβριο του 1993. Το ύψος του φτάνει τα 6µ. ενώ το βάρος του αγγίζει τους 1,7 τόνους. Αξίζει να κάνουµε µία στάση για να δούµε το µνηµείο και τη θέα που απλώνεται µπροστά µας.
Ζαγόρι
Το Ζαγόρι είναι μία από τις πιο δημοφιλείς τουριστικές περιοχές της ορεινής Ελλάδας και η άνοιξη είναι η καλύτερη εποχή για να την εξερευνήσετε. Πρόκειται για μία μεγάλη έκταση που βρίσκεται στην Ήπειρο και πιο συγκεκριμένα στο βορειοανατολικό κομμάτι του Νομού Ιωαννίνων. Το Ζαγόρι έχει έκταση περίπου 1.000 τ. χλμ. και χωρίζεται σε τρία γεωγραφικά τμήματα: το Δυτικό, το Ανατολικό και το Κεντρικό Ζαγόρι. Εμείς κατά βάση θα επισκεφθούμε το Κεντρικό Ζαγόρι. Σήμερα το Ζαγόρι περιλαμβάνει 46 κοινότητες (Ζαγοροχώρια) σε 4 δήμους και 3.000 κατοίκους. Το χαμηλότερο σημείο βρίσκεται στα 500μ. υψόμετρο και το υψηλότερο στα 2.497μ. υψόμετρο (η κορυφή του όρους Τύμφη ή Γκαμήλα).
Το τοπωνύμιο Ζαγόρι ετυμολογικά προέρχεται από το σλαβικό «Ζα Γκόρα» που σημαίνει «πίσω από το βουνό», ή πιο σωστά «ο τόπος πέρα από το βουνό». Αν βρεθούμε στα Γιάννενα, και κατεβούμε κάτω στο μόλο, απ’ όπου αναχωρούν τα καραβάκια για το νησάκι της λίμνης, θα διαπιστώσουμε ότι απέναντι στο βάθος υψώνεται το βουνό Μιτσικέλι. Πίσω από το βουνό αυτό βρίσκονται τα Ζαγοροχώρια.
Σήμερα στο Ζαγόρι ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος έχει φτάσει και στο πιο απομακρυσμένο χωριό. Δυστυχώς όμως το ανάγλυφο του εδάφους, οι υψομετρικές διαφορές και οι χιλιάδες στροφές στους δρόμους καθιστούν την οδήγηση κουραστική. Εν πάση περιπτώσει η περιήγηση είναι αναμφισβήτητα αρκετά χρονοβόρα και θεωρείται εντελώς απίθανο να καταφέρει κανείς να επισκεφθεί όλα τα χωριά μέσα σε ένα τετραήμερο ή ακόμη και πενθήμερο.
“Στο Ζαγόρι κανένας δεν πηγαίνει για μία μόνο φορά.
Όλοι κάποτε επιστρέφουν.”
Τα περισσότερα χωριά έχουν ανακηρυχθεί παραδοσιακοί οικισμοί, διαθέτουν μεσοχώρι (πλατεία) με έναν τουλάχιστον αιωνόβιο πλάτανο. Υπάρχουν και τρία χωριά, στα οποία είναι αδύνατον να μπει κανείς με το αυτοκίνητο. Τα χωριά αυτά είναι το Δίλοφο, το Κουκούλι και το Μικρό Πάπιγκο. Περίπου το ίδιο ισχύει και για το Καπέσοβο. Είναι χτισμένα σύμφωνα με τη Ζαγορίσια λαϊκή κουλτούρα, στην οποία πρωταγωνιστούν η πέτρα και το ξύλο. Σχεδόν όλα είναι πετρόχτιστα: σπίτια, αρχοντικά, σκεπές, καμινάδες, κ.λπ. Το έδαφος είναι άγονο και δύσβατο και κυριαρχούν τα πανύψηλα βουνά, οι άγριες χαράδρες, τα βαθιά φαράγγια, τα ορμητικά ποτάμια, οι αλπικές λίμνες, οι εντυπωσιακοί καταρράκτες και τα απάτητα δάση.
Στη περιοχή σώζονται διάσπαρτα σε εξαιρετική κατάσταση πολλά παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια, αδιάψευστοι μάρτυρες της αυθεντικής ζαγορίτικης παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Κάποια από αυτά είναι εύκολα προσεγγίσιμα και κάποια άλλα δύσκολα. Άλλα είναι μονότοξα, άλλα δίτοξα και άλλα τρίτοξα. Τα περισσότερα από αυτά κατασκευάσθηκαν το 19ο αιώνα, με κάποια ακόμη παλαιότερα, του 18ου αιώνα. Το καθένα έχει τη δική του ομορφιά.
Το Ζαγόρι κατοικείται από τα αρχαία χρόνια. Επί τουρκοκρατίας τα Ζαγοροχώρια καταφέρνουν να αποσπάσουν την εύνοια της Υψηλής Πύλης, συστήνοντας αυτόνομη επαρχία, στην οποία οι κατακτητές παραχωρούν σημαντικά προνόμια. Ήδη από τα μέσα του 17ου αιώνα πολλοί Ζαγορίσιοι ξενιτεύονται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Επιδίδονται με επιτυχία στο εμπόριο, πραγματοποιώντας συναλλαγές με τη Θεσσαλονίκη, την Κωνσταντινούπολη, το Βουκουρέστι, το Βελιγράδι, την Οδησσό, την Αλεξάνδρεια, τη Σμύρνη, ακόμη και τη Βιέννη! Αρκετοί από αυτούς μορφώνονται και γίνονται γιατροί, διπλωμάτες ή και τραπεζίτες! Όσοι επιτυγχάνουν να αποκτήσουν πλούτο προικίζουν την πατρίδα τους χτίζοντας αρχοντικά, σχολεία, εκκλησίες, νερόμυλους, γεφύρια κλπ. Η ακμή συνεχίζεται και το 18ο αιώνα. Ήδη όμως μετά το θάνατο του Αλή Πασά, σταδιακά τα προνόμιά τους μειώνονται, ώσπου χάνονται εντελώς στα μέσα του 19ου αιώνα. Τότε αρχίζει η περίοδος της παρακμής, η οποία συνεχίζεται δυστυχώς μέχρι και σήμερα. Τα Ζαγοροχώρια την περίοδο της ακμής τους έφτασαν να κατοικούνται από 40.000 μόνιμους κατοίκους. Δυστυχώς όμως μετά τη βιομηχανική επανάσταση και τους πολέμους του 20ού αιώνα, η αστυφυλία και τελικά η εγκατάλειψη, όχι μόνο του Ζαγορίου, αλλά και ολόκληρης σχεδόν της ορεινής Ελλάδας είναι γεγονός. Σήμερα συνολικά στα Ζαγοροχώρια κατοικούν μόνιμα περίπου 3.000 άνθρωποι.
Με την ανάπτυξη του τουρισμού στην περιοχή, πλέον σχεδόν όλα τα χωριά έχουν αποκτήσει ανεπτυγμένες υποδομές για τη φιλοξενία των επισκεπτών. Τα περισσότερα χωριά διαθέτουν παραδοσιακούς πέτρινους ξενώνες, ταβερνάκια που σερβίρουν τοπικές λιχουδιές (σπεσιαλιτέ της περιοχής οι ζαγορίσιες πίτες), καφενεία, καταστήματα που πωλούν παραδοσιακά ντόπια προϊόντα όπως μέλι, ξυλόγλυπτα κ.λπ. Η συντριπτική πλειοψηφία των επισκεπτών είναι Έλληνες, οι οποίοι ταξιδεύουν για εκδρομή στα Ζαγοροχώρια όλες τις εποχές του έτους. Οι αλλοδαποί έρχονται στα Ζαγοροχώρια κυρίως το καλοκαίρι. Τα καταλύματα είναι είτε αναπαλαιωμένα αρχοντικά, είτε σύγχρονες κατασκευές αλλά εναρμονισμένες με το οικιστικό τους περιβάλλον.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που επισκέπτονται τα Ζαγοροχώρια με σκοπό να ασχοληθούν με τα λεγόμενα extreme sports ή τον εναλλακτικό τουρισμό ή πιο απλά τις δραστηριότητες στη φύση. Συνηθέστερα είναι η ορειβασία, η πεζοπορία, το kayak, η καταρρίχηση στα σπηλαιοβάραθρα κ.λπ. Υπάρχουν ιστορικά μοναστήρια (η μονή Ρογκοβού, η Παναγία η Σπηλιώτισσα, η Αγία Παρασκευή στο Μονοδένδρι και η Μονή Βουτσάς), αλλά και εξαιρετικά μουσεία (το λαογραφικό μουσείο του Αγάπιου Τόλη στους Κήπους, το πνευματικό κέντρο του Λαζαρίδη στο Κουκούλι, το Ριζάρειο εκθεσιακό κέντρο στο Μονοδένδρι και το κέντρο ενημέρωσης για τη φύση και τον πολιτισμό στο Ζαγόρι που βρίσκεται στο Πάπιγκο) που πρέπει να τα επισκεφθούν όλοι.
Φαράγγι του Βίκου – Ποταμός Βοϊδομάτης
Στο Ζαγόρι βρίσκεται και το φαράγγι του Βίκου, όπου έχει συμπεριληφθεί στο βιβλίο Guinness ως το φαράγγι με το μικρότερο άνοιγμα, μόλις 1.100μ. στο στενότερο σημείο του και ταυτόχρονα βάθος που ξεπερνά τα 900μ. Με μήκος 12 χλμ. και μέγιστο ύψος 1.200μ. είναι ένα από τα βαθύτερα φαράγγια του κόσμου. Στο βάθος της χαράδρας κυλάει ο ποταμός Βοϊδομάτης, το πιο καθαρό ποτάμι της Ευρώπης, ο οποίος στο μεγαλύτερο τμήμα του είναι εποχιακός, δηλαδή στεγνώνει το καλοκαίρι. Όμως κοντά στην έξοδο του φαραγγιού (δηλαδή λίγο πριν το χωριό Βίκος) βρίσκονται οι πηγές του Βοϊδομάτη, οι οποίες μας δίνουν όλο το χρόνο πεντακάθαρο και παγωμένο νερό. Η θερμοκρασία του νερού στις πηγές έχει μετρηθεί Αύγουστο μήνα στους 6°C, ενώ το χειμώνα στους 5°C. Η διάσχιση του φαραγγιού αυτού είναι πολύ δημοφιλής σε ορειβάτες και πεζοπόρους.
Φτάνοντας στο Δίλοφο
Το Δίλοφο, πρώην Σοποτσέλι (τόπος με πολλά νερά) είναι ένας οικισμός που δημιουργήθηκε στη σημερινή του μορφή, στα τέλη του 18ου αιώνα. Βρίσκεται στην καρδιά του Ζαγορίου, στο Κεντρικό Ζαγόρι, ανάμεσα στο Μονοδέντρι, τους Κήπους και το Κουκούλι δίνοντας τη δυνατότητα για εξερεύνηση σε ολόκληρο το Ζαγόρι. Απέχει μόλις 32 χλμ. από το κέντρο των Ιωαννίνων και είναι ένας από τους πιο όμορφους οικισμούς τους Ζαγορίου. Το Δίλοφο είναι χτισμένο σε υψόμετρο 860μ. πάνω σε δύο λόφους, με μικρές σχετικά κλίσεις. Αναπτύσσεται γύρω από την Κεντρική Πλατεία (Μεσοχώρι), από όπου ξεκινούν ακτινωτά οι τρεις βασικοί πεζόδρομοι (καλντερίμια), που οδηγούν στις τρεις συνοικίες, πάνω μαχαλάς, κάτω μαχαλάς και πέρα μαχαλάς.
Είναι ένας οικισμός ο οποίος έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέος, και δεν επιτρέπεται η διέλευση των αυτοκινήτων στα καλντερίμια του. Τα παλιά πλινθόχτιστα αρχοντικά αν και γερασμένα από το πέρασμα του χρόνου εντυπωσιάζουν με την κατασκευή και τα αδρά χαρακτηριστικά της ανεπιτήδευτης ζαγορίτικης αρχιτεκτονικής. Τα λιθόστρωτα καλντερίμια κουβαλούν στη ράχη τους αναμνήσεις αιώνων, και δέχονται σιωπηλά τους πρόσκαιρους επισκέπτες. Στο Δίλοφο υπάρχουν εκατό αρχοντικά από τα οποία τα δέκα κατοικούνται μόνιμα. Υπάρχουν επίσης εκτός της εκκλησίας της Κοίμησης της Θεοτόκου 1850, όπου άναβαν τα κεριά της προσμονής του γυρισμού των ξενιτεμένων και πολλά μικρότερα παρεκκλήσια και μοναστήρια όπως Παναγίας, Σωτήρος, Άγιοι Ταξιάρχες, Αγία Παρασκευή κ.λπ. Στο Μεσοχώρι υπάρχει και η Αναγνωστοπούλειος Σχολή (Αρρεναγωγείο – Δημοτικό Σχολείο), και πάνω από την εκκλησία υπήρχε το Παρθεναγωγείο.
“Το Δίλοφο είναι ένα από τα πιο αυθεντικά χωριά του Ζαγορίου που αξίζει να εξερευνήσεις!”
O Ξενώνας ΓΑΙΑ στο Δίλοφο θα είναι η βάση μας για τις επόμενες τρεις ημέρες. Ο ξενώνας ήταν ένα ερειπωμένο αρχοντικό του 1862 όπου με πολύ μεράκι και κόπο επισκευάστηκε και μετατράπηκε σε έναν ξενώνα με επτά δωμάτια, από τα οποία τα έξι είναι δίκλινα και ένα τρίκλινο. Οι επεμβάσεις στο αρχοντικό είναι συμβατές με τα δεδομένα του οικισμού, ενώ παράλληλα δημιουργούν ένα φιλικό και ζεστό περιβάλλον για τους επισκέπτες. Το όνομα ΓΑΙΑ του ξενώνα τονίζει την γήινη προέλευση των υλικών κατασκευής του. Ο Ξενώνας έχει απόσταση 32 χλμ. από τα Ιωάννινα, περίπου 25 λεπτά με το αυτοκίνητο.
Στον Ξενώνα όλα τα δωμάτια διαθέτουν δωρεάν internet υψηλής ταχύτητας (WiFi), αυτόνομη κεντρική θέρμανση, ενεργειακό τζάκι με δωρεάν καυσόξυλα, ξύλινο δάπεδο, ντουλάπα, WC με ντους, στεγνωτήρα μαλλιών, προϊόντα μπάνιου, ψυγείο, χρηματοκιβώτιο, τηλεόραση LCD και βραστήρα νερού. Επίσης στον ξενώνα σερβίρεται πρωινός μπουφές που περιλαμβάνει: Ζυμωτό ψωμί, σπιτικό κέικ, βούτυρο, μέλι, γιαούρτι, τρεις διαφορετικές σπιτικές μαρμελάδες, γλυκά κουταλιού , ζαμπόν, τυρί, αυγά, δημητριακά, φρούτα, πορτοκαλάδα, καφές, γάλα, τσάι και παραδοσιακές ηπειρώτικες πίτες! Ο χώρος στάθμευσης είναι δημόσιος, δωρεάν και βρίσκεται σε απόσταση 120μ. από το ξενώνα.
Επίσημη Ιστοσελίδα του Ξενώνα
Επίσημη Facebook Σελίδα
Επίσημο Instagram Account
Μείνετε συντονισμένοι…
Θα ακολουθήσουνε άρθρα για την κάθε ηµέρα ξεχωριστά, µε τα χωριά και τα αξιοθέατα που επισκεφθήκαµε στα Ζαγοροχώρια, στην τριήμερη απόδρασή μας!
Αν σας άρεσε η δημοσίευση και θέλετε να υποστηρίξετε το Altitude.gr στη λειτουργία του, μπορείτε να κάνετε ένα like στη σελίδα μας στο Facebook, να μοιραστείτε το άρθρο με τους φίλους σας, και να μας ακολουθήσετε σε Instagram, Twitter, Google+, Dailymotion, και YouTube.
