Η Ελλάδα φημίζεται για την ομορφιά της, κάτι το οποίο οι τουρίστες που την επισκέπτονται σπεύδουν να σημειώσουν με κάθε ευκαιρία. Φημίζεται για την Ακρόπολη, τα νησιά της, το μπλε της, το φαγητό της… Οι ομορφιές της, όμως, δε σταματούν εκεί. Συνεχίζονται και στα χωριά της, στις μικρές αυτές κοινωνίες που καταφέρνουν, άλλες περισσότερο άλλες λιγότερο, να κρατούν το παραδοσιακό τους χρώμα και τη γραφική τους ομορφιά.
Άλλα χωριά ξεχωρίζουν για την υπέροχη θέα τους, άλλα για την τοποθεσία κι άλλα για την αρχιτεκτονική τους. Όλα όμως εκπλήσσουν με την ομορφιά τους και σας προκαλούν να τα επισκεφθείτε. Σ’ αυτό το άρθρο λοιπόν, έχουμε συγκεντρώσει τα 10 ομορφότερα χωριά της Ελλάδας, τα οποία διαθέτουν μοναδική ιστορία και είναι κατάλληλα για ολιγοήμερες αποδράσεις.
Συρράκο – Ιωάννινα
Το Συρράκο (ή Σιράκο) είναι χωριό του νομού Ιωαννίνων, που ανήκει διοικητικά στον Δήμο Βορείων Τζουμέρκων. Είναι χτισμένο σε μία πλαγιά του όρους Λάκμος, σε υψόμετρο 1.150 μέτρων. Το Συρράκο στέκεται πάνω από τη χαράδρα του ποταμού Χρούσια, παραπόταμου του Καλαρρύτικου, και απέναντί του αντικρίζει τα Τζουμέρκα. Ένας προορισμός φυσικής ομορφιάς, που σας καλεί να τον ανακαλύψετε! Οι κοντινότερες πόλεις στο Συρράκο είναι τα Ιωάννινα και η Άρτα, που απέχουν 40 λεπτά με μία ώρα ορεινής διαδρομής.
Τι να δείτε…
Στην κεντρική πλατεία θα δείτε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, προστάτη του χωριού, που χρονολογείται από το 18ο αιώνα, με αριστουργηματικό τέμπλο, ωραίους τρούλους, θόλο κι έναν χρυσοκέντητο επιτάφιο. Παραδίπλα και η «γκούρα», η κεντρική τρίστομη πέτρινη βρύση με τη θολωτή στέγη φτιαγμένη από ειδική ελαφρόπετρα. Εκεί είναι και το μεγαλύτερο κτίριο του χωριού, το τριώροφο σχολείο, που τώρα είναι ξενώνας. Παραπέρα, στον κήπο των μεγάλων Συρρακιωτών, στέκουν οι προτομές του πρώτου κοινοβουλευτικού πρωθυπουργού της Ελλάδος Ιωάννη Κωλέττη, και του ποιητή και αγωνιστή του 1821 Γεωργίου Ζαλόκωστα, που περήφανα ατενίζουν τα Τζουμέρκα.
Λίγα μέτρα παραπάνω, το άγαλμα του πεζογράφου και ποιητή του «Βουνού και της Στάνης» Κώστα Κρυστάλλη, φέρνει στο νου εικόνες των στίχων του. Το σπίτι του έχει τώρα μετατραπεί σε μουσείο και βιβλιοθήκη. Δοξασμένο χωριό το Συρράκο, πατρίδα επιφανών αντρών, ευεργετών, πολιτικών, οπλαρχηγών. Επισκεφτείτε ακόμη το λαογραφικό Μουσείο «Ερμηνεία Φωτιάδου» και το παραδοσιακό σπίτι – μουσείο του Κ. Αυδίκου, και απολαύστε τη μοναδική θέα από το μοναστήρι του Αη-Λια, βόρεια του οικισμού.
Με κέντρο το Συρράκο, μπορείτε να επισκεφτείτε σε κοντινές αποστάσεις το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας, το μοναστήρι της Κηπίνας σκαρφαλωμένο στο βράχο, τα χωριά των Καλαρρυτών, των Αγνάντων, των Πραμάντων κι άλλες φυσικές και τεχνητές ομορφιές.
Τι να δοκιμάσετε…
Η αυθεντική νοστιμιά της Ηπείρου: Πρωινό με χειροποίητες παραδοσιακές πίτες (αυγόπιτα, ζυμαρόπιτα, γαλατόπιτα, λαχανόπιτα, κ.α.), τηγανίτες, τραχανά, σπιτικές μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού, εξαιρετικό τσάι του βουνού. Γεύμα με καλό τσίπουρο και εκλεκτούς παραδοσιακούς μεζέδες, ηπειρώτικα τυριά και λαχταριστά ντόπια σουβλιστά κρέατα. Και για το τέλος, γλυκό του κουταλιού με στραγγιστό χωριάτικο γιαούρτι.
Πώς να φτάσετε…
Από Θεσσαλονίκη ή βόρεια Ελλάδα:
- Μέσω Εγνατίας Οδού – έξοδος Κουτσελιού Ιωαννίνων – Χαροκόπι, Πετροβούνι – Ποτιστικά – Παλαιοχώρι Συρράκου – Συρράκο. Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος έως την είσοδο του χωριού.
- Μέσω Εγνατίας Οδού – έξοδος Μετσόβου – Ανήλιο – Χαλίκι Ασπροποτάμου (άσφαλτος) – Κατάφυτο – καλός χαλικόδρομος για 8 χιλ. – Κορυφή Μπάρος 2000 μέτρα – Καλαρρύτες – Κηπίνα – Προσήλιο – Συρράκο. Σε 1 ώρα και 30 λεπτά από Ανήλιο φθάνετε στους Καλαρρύτες.
Από Αθήνα:
- Θα ακολουθήσετε τη διαδρομή προς Ρίο Αντίρριο και θα ανεβείτε προς Γιάννενα. Βγαίνοντας από τον περιφερειακό της Άρτας, θα κατευθυνθείτε προς τα Άγναντα και τα Πράμαντα των Τζουμέρκων. Στο ύψος του χωριού Προσήλιο θα βρείτε τη διασταύρωση για Συρράκο και Καλαρρύτες.
Από Θεσσαλονίκη: 349 χλμ. μέσω Εγνατίας.
Από Μέτσοβο: 60 χλμ. μέσω Εγνατίας.
Από Ιωάννινα: 52 χλμ. και από κόμβο Εγνατίας 42 χλμ.
Αράχωβα – Βοιωτία
Η Αράχωβα (ή Αράχοβα) είναι μία ορεινή κωμόπολη του Νομού Βοιωτίας χτισμένη στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού σε υψόμετρο 968 μέτρων. Αποτελούσε έδρα του ομώνυμου Δήμου μέχρι τα τέλη του, ενώ με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης εντάχθηκε στο νέο Δήμο Διστόμου – Αράχωβας – Αντίκυρας, του οποίου αποτελεί Δημοτική Ενότητα. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 3.703 κάτοικοι, ενώ ο πληθυσμός ολόκληρου του δήμου ήταν 4.180 κάτοικοι. Αποτελεί δημοφιλές χειμερινό θέρετρο, χάρη στην ύπαρξη χιονοδρομικού κέντρου και τη μικρή της απόσταση από την Αθήνα (περίπου 160 χιλιόμετρα).
Είναι αναμφίβολα η αρχόντισσα του Παρνασσού. Χτισμένη αμφιθεατρικά, απλώνεται μεγαλόπρεπα στις νότιες πλαγιές του βουνού, για να καταλήξει σε χαράδρα όπου ρέει ο ποταμός Πλείστος. Η κεντρική πλατεία της βρίσκεται σε υψόμετρο 960 μέτρων.
Η άγρια ομορφιά της Αράχωβας σε συνδυασμό με τον αναλλοίωτο παραδοσιακό χαρακτήρα της, το κοσμοπολίτικο πρόσωπό της και τις πολυάριθμες δραστηριότητες που προσφέρει ο μαγευτικός Παρνασσός, την κατατάσσουν δικαίως στην κορυφή του ελληνικού χειμερινού τουρισμού και στη λίστα με τους κορυφαίους προορισμούς και για τις υπόλοιπες εποχές.
Τι να δείτε…
- Κεντρικός δρόμος: Ένας και µοναδικός είναι ο κεντρικός δρόµος του χωριού, και µάλιστα αποτελεί τµήµα της Ε.Ο. Λιβαδειάς – Άµφισσας! Mια ολοζώντανη περαντζάδα µε γραφικές ταβέρνες, µοντέρνα cafés, φανταχτερές βιτρίνες των εµπορικών καταστηµάτων, που µονοπωλεί το ενδιαφέρον κάθε στιγµή της ηµέρας! Αφήστε το αυτοκίνητό σας σε κάποιο από τα parking, γιατί πολύ απλά δε θα το ξαναχρειαστείτε, παρά µόνο για το Χιονοδροµικό Κέντρο και τις εξορµήσεις στις γύρω περιοχές!
- Ρολόι: Το διάσηµο Ρολόι, γνωστό και ως «Η Ώρα», πέρασε από δοκιµασίες, όπως ο σεισµός του 1870 και η ανατίναξη από τους Γερµανούς το 1944. Πρώην καµπαναριό του µητροπολιτικού ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου, (χρονολογείται στον 18ο αι.), οφείλει τη σηµερινή του µορφή, στον ηγούµενο της Μονής του Οσίου Λουκά. Όσο για τον βράχο στον οποίο στέκεται ονοµάζεται «Τυριάς», καθώς χρησίµευε ως φυσικό ψυγείο για τη φύλαξη τυριού!
- Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου: Ανηφορίστε µέχρι την κορυφή του χωριού όπου δεσπόζει ο ναός του Αγ. Γεωργίου, προστάτη της Αράχωβας, όχι µόνο µε τη θρησκευτική έννοια, αλλά και µε την ιστορική. Κατά τη Μάχη της Αράχωβας, το 1826, η εκκλησία υπήρξε ορµητήριο του Γεώργιου Καραϊσκάκη, που αντιµετώπιζε τις τουρκικές δυνάµεις του Μουσταφά µπέη. Στη βόρεια πλευρά του περιβόλου σώζονται µέχρι σήµερα οι πολεµίστρες που κατασκεύασε ο οπλαρχηγός.
- Λαογραφικό Μουσείο Αράχωβας: Ένα κτήριο χαρακτηριστικής αρχιτεκτονικής, αλλά και µεγάλης ιστορίας, που ταξιδεύει πίσω στο 1830 – υπήρξε από τα πρώτα σχολεία που ιδρύθηκαν στην Ελλάδα µετά το 1821! Το 1910, µε δωρεά του Ανδρέα Συγγρού ιδρύθηκε νέο σχολείο, ενώ το 2009 ανακηρύχθηκε διατηρητέο µνηµείο και αναστηλώθηκε, µε σκοπό να µετατραπεί σε Λαογραφικό Μουσείο της Αράχωβας, για την ανάδειξη, µεταξύ άλλων, της σπουδαίας αραχωβίτικης παράδοσης στην υφαντική τέχνη!
Τι να δοκιμάσετε…
Στις ταβέρνες και τα εστιατόρια της Αράχωβας, μπορείτε να γευτείτε ντόπια κρέατα, όπως το φημισμένο πρόβειο κοντοσούβλι και το κοκορέτσι, αρνάκι ή κατσικάκι στη λαδόκολλα, χωριάτικες πίτες, παραδοσιακά μεζεδάκια και σαρμάδες από τα γιδοπρόβατα του Παρνασσού, χειροποίητες χυλοπίτες και τραχανά. Σε όλες τις ταβέρνες και τα εστιατόρια θα βρείτε το περιβόητο Αραχωβίτικο τυρί, την φορμαέλα, σε διάφορες εκδοχές. Συνοδέψτε το γεύμα σας με το ονομαστό μπρούσκο αραχωβίτικο κρασί, και ολοκληρώστε το γεύμα σας απολαμβάνοντας ντόπιο γιαούρτι με μέλι ή παραδοσιακά αραχωβίτικα γλυκά και γλυκά του κουταλιού.
Πώς να φτάσετε…
- Από Αθήνα: Η Αράχωβα απέχει 167 χλμ. από την Αθήνα κι έτσι σε λιγότερο από 2 ώρες μπορείτε να βρεθείτε εκεί ακολουθώντας την Εθνική οδό Αθηνών Λαμίας μέχρι την έξοδο για Κάστρο. Στη συνέχεια οδηγείτε με κατεύθυνση τη Λιβαδειά και μετά την Αράχωβα.
- Από Θεσσαλονίκη: Η Αράχωβα απέχει 375 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη και το ταξίδι με αυτοκίνητο διαρκεί περίπου 4 ώρες. Η προτεινόμενη διαδρομή είναι να επιλέξετε την έξοδο για Μπράλο, μετά τη Λαμία, και κατόπιν να ακολουθήσετε τη διαδρομή προς Γραβιά, Επτάλοφο, Αράχωβα.
- Από Πάτρα: Η Αράχωβα απέχει 135 χλμ. από την Πάτρα και το ταξίδι διαρκεί περίπου 2 ώρες. Αφού περάσετε τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, η διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσετε είναι προς Γαλαξείδι, Ιτέα, Δελφούς και τέλος μέχρι την Αράχωβα.
Δίκορφο – Ζαγόρι
Το χωριό Δίκορφο Ζαγορίου οφείλει το όνομά του στην τοποθεσία του, καθώς είναι κτισμένο στα 1.000μ. ανάμεσα σε δύο λόφους στην πολύ δασωμένη βορινή πλευρά του βουνού Μιτσικέλι. Το Δίκορφο ή Δικόρυφο (παλαιότερη ονομασία: Τζοντίλα), είναι γνωστό ως οικισμός από το 1431. Την ιστορία του μαρτυρούν τα μεγάλα πέτρινα αρχοντικά, η βιβλιοθήκη, τα λιθόστρωτα καλντερίμια, οι ξερολιθιές και οι αυλόπορτες που ενώνουν τα σπίτια. Αποτελεί ένα από τα γραφικότερα χωριά του κεντρικού Ζαγορίου του νομού Ιωαννίνων.
Τι να δείτε…
Τα αρχοντικά και οι τοιχογραφίες τους, τα καλντερίμια, οι παραδοσιακές βρύσες με τρεχούμενο νερό πηγών, συνδυασμένα με την άγρια βλάστηση, αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα ζαγορίσιου χωριού, που αξίζει να το επισκεφθεί ο καθένας. Στην πλατεία του χωριού υπάρχει παραδοσιακό καφενείο και εστιατόριο με παραδοσιακή τοπική κουζίνα. Εκεί θα δείτε το παλιό αρρεναγωγείο, την εκκλησία του Αγίου Μηνά, τον τεράστιο πλάτανο µε την πέτρινη βρύση, κι ένα ταβερνάκι. Σε ένα λόφο (2,5 χλμ. από το Δίκορφο), δεσπόζει το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη που προσφέρει πανοραμική θέα.
Τι να δοκιμάσετε…
Όντας ορεινή περιοχή είναι φυσικό ότι η κτηνοτροφία είναι αναπτυγμένη αν και όχι όσο παλιότερα. Τα γαλακτοκομικά λοιπόν είναι ανάμεσα στα προϊόντα που παράγει αυτός ο τόπος. Εκτός όμως από τη φέτα, το γιαούρτι και το φρέσκο βούτυρο, θα βρείτε σπιτικά γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες και λικέρ, φτιαγμένα από τους καρπούς των δέντρων που φύονται στα γύρω δάση. Γνωστό επίσης τοπικό προϊόν είναι και ο τραχανάς αλλά και οι πασίγνωστες ζαγορίσιες πίτες (αλευρόπιτα, τυρόπιτα, κρεατόπιτα).
Πώς να φτάσετε…
Το Δίκορφο βρίσκεται στο Κεντρικό Ζαγόρι και απέχει 38 χλμ. από τα Γιάννενα.
- Οδικώς μπορείτε να φθάσετε στο Ζαγόρι με το αυτοκίνητό σας μέσω της εθνικής οδού Κοζάνης – Ιωαννίνων από το Καλπάκι ή τη Μεταμόρφωση (Καρυές).
- Επίσης μπορείτε να πάτε από τη Θεσσαλονίκη μέσω Κόνιτσας διανύοντας μια απόσταση 320 χιλιομέτρων.
- Ξεκινώντας από το Μέτσοβο, μετά από περίπου 40 χιλιόμετρα, θα βρείτε τα Ανατολικά Χωριά του Ζαγορίου.
- Τέλος, με αφετηρία τα Ιωάννινα, το αμάξι σας θα χρειαστεί να “γράψει” περίπου 20 χιλιόμετρα στο κοντέρ του για να φτάσετε στα πρώτα χωριά του Κεντρικού ή Ανατολικού Ζαγορίου.
Δίλοφο – Ζαγόρι
Το Δίλοφο είναι ορεινό χωριό του νομού Ιωαννίνων και ανήκει στο συγκρότημα των Ζαγοροχωρίων της Ηπείρου. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.000 μέτρων στις πλαγιές της Τύμφης. Ανήκει στον Δήμο Κεντρικού Ζαγορίου και ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 39 κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τον τουρισμό. Απέχει 32 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα ενώ η πρόσβαση στο χωριό είναι ιδιαίτερα εύκολη αρκεί να είστε προσεκτικοί στις πινακίδες που θα σας οδηγήσουν σε αυτό, μιας και δεν είναι πάνω στον οδικό δρόμο.
Το χαρακτηριστικό αυτό σε συνδυασμό με την απαγόρευση διέλευσης αυτοκινήτων μέσα από τον οικισμό, έχει βοηθήσει σημαντικά στη διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα και της αυθεντικής Ζαγορίσιας ταυτότητας, που το κάνουν να ξεχωρίζει ανάμεσα από τα περισσότερα και ομολογουμένως πανέμορφα χωριά του Κεντρικού Ζαγορίου. Ο χαρακτηρισμός μάλιστα του οικισμού ως παραδοσιακού και διατηρητέου έχει ενισχύσει τον αναλλοίωτο χαρακτήρα του, μιας και σε αυτό επιτρέπονται μόνο αναστηλώσεις και ανακατασκευές παλαιών κτισμάτων. Το παλαιότερο όνομα του χωριού μέχρι το 1920 ήταν Σωπετσέλι ή Σο(μ)ποτσέλι, ονομασία η οποία στα σλάβικα και βλάχικα σημαίνει “τόπος με πολλά νερά”.
Τι να δείτε…
Στα αξιοθέατά του περιλαμβάνονται πέτρινες βρύσες, λιθόστρωτα καλντερίμια, μικρά εκκλησάκια και αρχοντικά, ανάμεσα στα οποία και η ψηλότερη κατοικία στα Ζαγοροχώρια, ύψους 13.5 μέτρων, το αρχοντικό Μακρόπουλου (Λουμίδη). Αρκετό ενδιαφέρον έχει και ο λόγος για τον οποίο κτίστηκε αυτό το πανύψηλο σπίτι. Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση, ο γιος ενός πλούσιου Ζαγορίτη παντρεύτηκε μία κοπέλα από το γειτονικό χωριό Κουκούλι. Όταν εγκαταστάθηκαν στο σπίτι του γαμπρού στο Δίλοφο, η κοπέλα εξέφρασε έντονη νοσταλγία για το χωριό της. Τότε λοιπόν, ο σύζυγος έκτισε το πανύψηλο αρχοντικό για να μπορεί η γυναίκα του να αγναντεύει το χωριό της από τα ψηλότερα πατώματά του!
Στο Δίλοφο υπάρχουν εκατό αρχοντικά από τα οποία ελάχιστα κατοικούνται μόνιμα. Υπάρχουν επίσης εκτός της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1850) και πολλά μικρότερα παρεκκλήσια και μοναστήρια όπως Παναγίας, Σωτήρος, Άγιοι Ταξιάρχες, Αγία Παρασκευή κ.λπ. Στο Μεσοχώρι υπάρχει η Αναγνωστοπούλειος Σχολή (Αρρεναγωγείο – Δημοτικό Σχολείο), και πάνω από την εκκλησία υπήρχε το Παρθεναγωγείο. Οι πεζόδρομοι είναι λιθόστρωτοι (καλντερίμια), και ορίζονται δεξιά και αριστερά από λιθόκτιστους μαντρότοιχους αρκετά ψηλούς ώστε να κρύβουν από το μάτι του περαστικού τις αυλές των σπιτιών. Στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που στέκει ορθή από το 1850, άναβαν τα κεριά της προσμονής του γυρισμού των ξενιτεμένων.
Τι να δοκιμάσετε…
Σε όλα τα Ζαγοροχώρια θα βρείτε πλούσια και νοστιμότατα εδέσματα, παραδοσιακές γεύσεις όπως οι φημισμένες Ζαγορίσιες Πίτες, όλα φτιαγμένα με αγνά τοπικά υλικά. Φυσικά θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μη δοκιμάσετε κάποια από τις ξακουστές πίτες, όπως αλευρόπιτα ή ζυμαρόπιτα, χορτόπιτα, μπατσαριά, σπανακόπιτα Ηπειρώτικη, γαλατόπιτα, τσουκνιδόπιτα, γκιζόπιτα, κολοκυθόπιτα, τραχανόπιτα, κοτόπιτα, τυρόπιτα, μανιταρόπιτα καθώς και αμυγδαλόπιτα, μπακλαβά, τηγανίτες Γιαννιώτικες και μήλο στο φούρνο. Οι παραδοσιακές γεύσεις των Ζαγορίων θα αφήσουν ικανοποιημένο και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Δοκιμάστε τα ντόπια κρέατα μαγειρεμένα στη γάστρα, αρνί, πομπάρι, τρίμμα πασχαλιάτικο, τηγανητό χοιρινό, κοντοσούβλι, προβατίνα στα κάρβουνα, γίγαντες φούρνου, μπριάμι, μπουμπουριά.
Μπορείτε να συνοδεύσετε το φαγητό σας με κρασί ντόπιας παραγωγής, εκλεκτό τσίπουρο ή ούζο. Μην παραλείψετε να προμηθευτείτε γαλακτοκομικά προϊόντα, κάστανα, μήλα, καρύδια, μέλι, μανιτάρια, γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, τουρσιά, ντόπια κρέατα και είδη λαϊκής τέχνης.
Πώς να φτάσετε…
Αθήνα – Ρίο (Ολυμπία οδός) – Αντίρριο – Ιωάννινα (Ιόνια οδός), 420 χλμ. (περίπου 3.5 ώρες)
Ιωάννινα – Δίλοφο, 32 χλμ. (25 λεπτά)
Από Ηγουμενίτσα:
Εγνατία Οδός Ηγουμενίτσα – Ιωάννινα, 80 χλμ. (1 ώρα)
Ιωάννινα – Δίλοφο, 32 χλμ. (25 λεπτά)
Από Θεσσαλονίκη:
Εγνατία Οδός Θεσσαλονίκη – Ιωάννινα, 262 χλμ. (2.5 ώρες)
Ιωάννινα – Δίλοφο, 32 χλμ. (25 λεπτά)
Στον εθνικό δρόμο Ιωαννίνων – Κόνιτσας – Κοζάνης, μετά τη μεταλλική πεζογέφυρα στο 19 χλμ. στρίβετε δεξιά προς Κεντρικό Ζαγόρι. Μετά τους Ασπραγγέλους στρίβετε δεξιά προς Κήπους και Τσεπέλοβο. Στο 3ο χλμ. στρίβετε αριστερά προς Δίλοφο, στο 1 χλμ. ανακαλύπτετε το παραδοσιακό χωριό Δίλοφο. Λάβετε υπόψη σας ότι τα αυτοκίνητα δεν επιτρέπονται μέσα στο χωριό.
Μονεμβασιά – Πελοπόννησος
Η Μονεμβάσια, ή Μονεμβασία, ή Μονεμβασιά, ή Μονοβάσια, γνωστή στους Φράγκους ως Μαλβασία, είναι μια μικρή ιστορική πόλη της ανατολικής Πελοποννήσου, της επαρχίας Επιδαύρου Λιμηράς, στο Νομό Λακωνίας. Είναι περισσότερο γνωστή από το μεσαιωνικό φρούριο, επί του ομώνυμου “Βράχου της Μονεμβασιάς”, που αποτελεί στην κυριολεξία μικρή νησίδα που συνδέεται με γέφυρα σε σχηματιζόμενο λαιμό συνολικού μήκους 400 μέτρων. Στα διασωθέντα κτήρια και τις δομές στο κάστρο, περιλαμβάνονται αμυντικές κατασκευές του εξωτερικού κάστρου και αρκετές μικρές βυζαντινές εκκλησίες. Το όνομά της είναι σύνθετη λέξη, που προέρχεται από τις δύο ελληνικές λέξεις Μόνη και Έμβασις.
Πολλές από τις οδούς είναι στενές και κατάλληλες μόνο για τους πεζούς. Ο κόλπος της Παλαιάς Μονεμβασιάς βρίσκεται στο Βορρά. Το παρωνύμιο της Μονεμβασιάς είναι «Γιβραλτάρ της ανατολής», επειδή τυγχάνει να είναι σε σμίκρυνση πανομοιότυπη με τον βράχο του Γιβραλτάρ. Ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος καταγόταν από τη Μονεμβασιά, όπου και βρίσκεται σήμερα ο τάφος του. Σήμερα έχει 4.660 κατοίκους.
Τι να δείτε…
Η πύλη του κάστρου άνοιξε, για να ανακαλύψετε τα μυστικά του βήμα βήμα. Πρώτη στάση: Καφές στο κεντρικό σοκάκι της Κάτω Πόλης, στην Αγορά. Οι Βυζαντινοί την αποκαλούσαν «Μέση Οδό», οι Ενετοί «φόρο», οι Οθωμανοί «παζάρι». Τότε ήταν ο εμπορικός δρόμος. Τώρα τριγύρω βλέπετε καφέ, ταβερνάκια, καταστήματα. Από εδώ θα ξεκινήσετε την περιήγησή σας στην Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, περνώντας κάτω από τους υποβλητικούς θόλους, τις «δρομικές».
Αφεθείτε στη μαγεία του ταξιδιού στα σοκάκια της. Περπατήστε στην Κάτω Πόλη, δίπλα στο θαλασσινό τείχος, πλάι σε ερείπια μισογκρεμισμένων εκκλησιών. Κοιτάξτε ψηλά τα αρχοντικά της Πάνω Πόλης και από την κεντρική Τάπια τη θάλασσα να ησυχάζει. Καθώς το φως χάνεται και η σκιά της ιστορίας πέφτει στα σοκάκια, θα δείτε τα τείχη, όπως τα είδαν οι Ενετοί, οι Οθωμανοί και οι Βυζαντινοί χρόνια πριν. Και τότε θα νιώσετε κι εσείς κάτοικοι του κάστρου. Τo βράδυ απολαύστε παραδοσιακές γεύσεις στις ταβέρνες του κάστρου και ποτό στα καλόγουστα διακοσμημένα καφέ μπαρ.
Η Πάνω Πόλη
Ανηφορίστε στην Πάνω Πόλη, για να θαυμάσετε τα αρχοντικά της ενετικής ελίτ. Η ανάσα κόβεται στη θέα της Αγίας Σοφίας που κρέμεται στην απότομη πλαγιά πάνω από τη θάλασσα. Μοιάζει με την Αγιά-Σοφιά στην Πόλη, και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα στη Μονεμβασιά. Περάστε στο εσωτερικό της και υψώστε το βλέμμα: οι διαστάσεις του τρούλου προκαλούν δέος. Συνεχίστε την ανάβαση. Από την ακρόπολη της μεσαιωνικής Πάνω Πόλης, όπου οι περιηγητές του 17ου αιώνα είδαν 500 καλοκτισμένα σπίτια, η θέα σε όλη την περιοχή είναι πανοραμική.
Ταξίδι στο Βυζάντιο
Η βυζαντινή ιστορία είναι ζωντανή στην καστροπολιτεία. Είκοσι τέσσερις ναοί με βυζαντινά στοιχεία σώζονται σήμερα από τους σαράντα που υπήρχαν άλλοτε. Επισκεφθείτε τον Ελκόμενο Χριστό, τον παλιότερο ναό στην πλατεία της Κάτω Πόλης, που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ανάμεσα στα υπόλοιπα αξιοθέατα της καστροπολιτείας. Αν είστε λάτρεις της βυζαντινής τέχνης, αξίζει να δείτε την Παναγία τη Χρυσαφίτισσα στην Τάπια, την Παναγία την Κρητικιά (Μυρτιδιώτισσα) και τον Άγιο Νικόλαο.
Λαογραφικά μουσεία
Ξεδιπλώστε την καθημερινή ζωή των κατοίκων στα χωριά της Μονεμβασιάς κατά τους περασμένους αιώνες, τους τρόπους βιοπορισμού, τα ήθη και τα έθιμά τους, στα δύο λαογραφικά μουσεία της περιοχής: στη Ρειχιά και στις Βελιές.
Τι να δοκιμάσετε…
Δοκιμάστε τα χειροποίητα ζυμαρικά της Μονεμβασιάς, που τα λένε γκόγκες, και τα σαΐτια, τις τηγανητές πίτες με τυρί και μυρωδικά. Θα είστε τυχεροί, αν γευτείτε το γλυκό κρασί Malvasia, την αυθεντική γεύση της Μονεμβασιάς και το νέκταρ της υψηλής κοινωνίας του Μεσαίωνα.
Πώς να φτάσετε…
H συντομότερη και πιο εύκολη διαδρομή από την Αθήνα στη Μονεμβασιά, είναι αυτή που ακολουθεί τον αυτοκινητόδρομο Α7 που περνά από την Κόρινθο και την Τρίπολη. Στην Τρίπολη παίρνετε την έξοδο για Σπάρτη (η πινακίδα γράφει: Σπάρτη χωρίς διόδια), και μόλις φθάσετε στην Σπάρτη παίρνετε τον περιφερειακό της Σπάρτης και ακολουθείτε τις ταμπέλες για Μονεμβασιά. Όταν μπείτε στη νέα πόλη της Μονεμβασιάς (Γέφυρα), συνεχίστε στον κεντρικό δρόμο, διασχίστε τη γέφυρα που οδηγεί στο Κάστρο και θα βρεθείτε στην πύλη της μυθικής Καστροπολιτείας.
Αμπελάκια – Λάρισα
Αμπελάκια…Το στολίδι της Θεσσαλίας! Μακριά από τα αστικά κέντρα και τους συγκοινωνιακούς άξονες, σε εποπτική θέση, πέντε χιλιόμετρα από τα Ιερά στενά των Τεμπών, ανηφορίζοντας κανείς μπορεί να δει να ξεπροβάλλουν τα Αμπελάκια, η Ιστορική Κοινότητα των Αμπελακίων όπως έχει επικρατήσει. Κοινότητα η οποία ανήκει στην Επαρχία Λάρισας του Νομού Λάρισας, της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Βρίσκεται στους πρόποδες του όρους “Όσσα” ή “Κίσσαβος”, και σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από τα Τέμπη όπου περνά η Εθνική οδός, Αθηνών – Θεσσαλονίκης, και σε απόσταση 31 χλμ. από την Λάρισα, 120 χλμ. από Θεσσαλονίκη και 380 χλμ. από την Αθήνα. Η πρώτη οπτική επαφή με τα Αμπελάκια δίνει στον ταξιδιώτη την εντύπωση ότι αυτό το «χωριό» διαφέρει από τα άλλα …και όντως αυτό συμβαίνει.
Τι να δείτε…
- Το «Σπίτι του Σβαρτς»: Πρόκειται για το αρχοντικό του Γεωργίου Μαύρου, ο οποίος ίδρυσε την αμπελακιώτικη συντεχνία και επέκτεινε τη δραστηριότητά της στην Γερμανία και την Αυστρία, όπου τον αποκαλούσαν Σβαρτς. Πέρα από τις αίθουσες ενός εξαιρετικού δείγματος τοπικής αρχιτεκτονικής, θα έχετε την ευκαιρία να ακολουθήσετε τα βήματα της ιστορικής «Συντροφιάς» μέσα στο φρουριακής μορφής κτίσμα με τις ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες.
- Το Λαογραφικό Μουσείο: Παραδοσιακά εργαλεία, αντικείμενα άλλων εποχών και άφθονο… χωριάτικο υλικό σε ένα κτίριο – χρονομηχανή που αναλαμβάνει να σας συστήσει στη ζωή προ τεχνολογίας.
- Τον ιστορικό ναό του Αγίου Γεωργίου, χτισμένο τον 15ο αιώνα και εφοδιασμένο με σπάνιες αγιογραφίες. Αξίζει επίσης η επίσκεψη στην κεντρική εκκλησία του χωριού, την Αγία Παρασκευή, με το «νησιώτικο» χρώμα, αλλά και στο ξωκλήσι του Άη-Λια, στο οποίο οδηγεί μία πανέμορφη διαδρομή λίγο έξω από το χωριό.
- Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης 1940 – 1949, που κάποτε ήταν το σπίτι του Θανάση Χαμαϊδή, ο οποίος το είχε μετατρέψει σε μυστικό τυπογραφείο επί Κατοχής και πλέον είναι ανοιχτό για το κοινό.
- Τους πωλητές παραδοσιακών προϊόντων, όπως το τσίπουρο, το κρασί, τα υπέροχα γλυκά του κουταλιού και τα κάστανα Κισσάβου, τα οποία θα συναντήσετε σε αφθονία στην περιοχή.
- Τα πέριξ του χωριού, στα οποία θα ανακαλύψετε τμήματα ενετικών τειχών, παλιών πύργων, καθώς και του Κάστρου της Ωριάς.
Τι να δοκιμάσετε…
- Πρώτη επιλογή, η ταβέρνα του «Τάκη» στην πλατεία του χωριού, όπου θα απολαύσετε την «σπεσιαλιτέ» της περιοχής στα καλύτερά της, τα παϊδάκια, καθώς και την εξαίσια μελιτζάνα που ετοιμάζει η κυρία Μαίρη, όσο εσείς απολαμβάνετε το ντόπιο κρασί δίπλα στο τζάκι.
- Στο «Ριζάρι» και στο «Αρχοντικό» για εξαιρετική σούβλα, την οποία άλλωστε τιμούν και στήνουν όλες οι ταβέρνες του χωριού τα σαββατοκύριακα.
- Στο εστιατόριο του ξενοδοχείου «Κούρια», όπου θα δοκιμάσετε τοπικές συνταγές και στην συνέχεια θα απολαύσετε τον ζεστό καφέ σας με θέα στην κοιλάδα των Τεμπών. Για καφέ επίσης, το Café Μύλος κοντά στην πλατεία είναι εξίσου καλή επιλογή για ανάσες «χωριάτικης» θαλπωρής μετά από μία αναζωογονητική βόλτα.
Όποια από τις ταβέρνες κι αν επιλέξετε, δε θα πληρώσετε παραπάνω από 10-15€ κατ’ άτομο.
Πώς να φτάσετε…
Η συνολική απόσταση που πρέπει να διανύσετε είναι 380 χλμ. από την Αθήνα ή 120 χλμ. από Θεσσαλονίκη.
Από την Αθήνα θα χρησιμοποιήσετε τον αυτοκινητόδρομο «Νέα Οδός» (Αθήνα – Σκάρφεια), τον αυτοκινητόδρομο «Κεντρική Οδός» (Σκάρφεια – Ράχες) και τον αυτοκινητόδρομο «Αιγαίου» (Ράχες – Κλειδί), πάντα με κατεύθυνση προς Θεσσαλονίκη. Πριν την είσοδό σας στην κοιλάδα των Τεμπών, υπάρχει σχετική πληροφοριακή πινακίδα για τα Αμπελάκια. Στη συνέχεια χρησιμοποιώντας την επαρχιακή οδό Γόννων – Αμπελακίων, θα φτάσετε στον τελικό σας προορισμό.
Από τη Θεσσαλονίκη, θα χρησιμοποιήσετε τον αυτοκινητόδρομο «Εγνατία Οδός» με κατεύθυνση προς Αθήνα και στη συνέχεια τον Αυτοκινητόδρομο «Αιγαίου» με την ίδια κατεύθυνση μέχρι την έξοδό σας από την κοιλάδα των Τεμπών, οπότε και θα συναντήσετε τη σχετική πληροφοριακή πινακίδα για τα Αμπελάκια. Από εκεί χρησιμοποιώντας την επαρχιακή οδό Γόννων-Αμπελακίων θα φτάσετε στον τελικό σας προορισμό.
Σπήλαιο – Γρεβενά
Το Σπήλαιο είναι χωριό του νομού Γρεβενών. Ανήκει στον Δήμο Θ. Ζιάκα και έχει μόνιμο πληθυσμό γύρω στα 300-500 άτομα. Οι μόνιμοι κάτοικοι του Σπηλαίου ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και την καλλιέργεια της γης. Επίσης φημισμένο είναι το πανηγύρι του Σπηλαίου τον Δεκαπενταύγουστο προς τιμήν του μοναστηριού της Παναγίας. Το πανηγύρι κρατάει τρεις ημέρες, από τις 14 μέχρι και τις 16 Αυγούστου. Η μάζωξη γίνεται στην κεντρική πλατεία του χωριού, όπου παίζουν τοπικά συγκροτήματα και ο κόσμος χορεύει παραδοσιακούς χορούς. Στο Σπήλαιο Γρεβενών συρρέουν μέλη πολλών ορειβατικών συλλόγων καθώς και λάτρεις επικίνδυνων σπορ για να κάνουν ορειβασία, canyoning ή κανόε-καγιάκ.
Τι να δείτε…
Στα αξιοθέατά του περιλαμβάνονται, το πολύ παλιό και καλά διατηρημένο Μοναστήρι, η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, χτισμένη αρχές του 1800, το δημοτικό σχολείο, που είναι κτίριο του 1930, το φαράγγι του Σπηλαίου με το γεφύρι της Πορτίτσας, το Γεφύρι του Κατσουγιάννη και της Λιάτισσας. Από το Σπήλαιο ήταν ο Μακεδονομάχος Οπλαρχηγός Αδαμάντιος Μάνος (καπετάν Κόκκινος).
Τι να δοκιμάσετε…
Από τα πιο φημισμένα προϊόντα είναι τα φασόλια, η κατσικίσια φέτα και το τσίπουρο. Στην ευρύτερη περιοχή θα βρείτε εκλεκτά κρεατικά, μανιτάρια, τραχανά, πέτουρα (ζυμαρικά) και γλυκά του κουταλιού. Αν βρείτε κάποια από τις γυναίκες του χωριού Σπήλαιο και έχει φτιάξει τον παραδοσιακό μπελντέ από μούστο ή τα γλυκά σουτζούκια, και σας προσφέρει, αξίζει να τα δοκιμάσετε χωρίς δεύτερη σκέψη. Επιπλέον στην ταβέρνα Πέρδικα θα γευτείτε ένα καταπληκτικό κοκκινιστό αγριογούρουνο.
Πώς να φτάσετε…
Η πρόσβαση στα Γρεβενά και το νομό Γρεβενών είναι εύκολη και μπορεί να γίνει με τη χρήση αυτοκινήτου μέσω του υπάρχοντος οδικού δικτύου. Ο καλύτερος τρόπος να εξερευνήσετε και να περιπλανηθείτε στο νομό Γρεβενών με τις πολλές φυσικές ομορφιές και τα σημαντικά αξιοθέατα, είναι να διαθέτετε δικό σας μεταφορικό μέσο.
Τα Γρεβενά απέχουν από την Αθήνα 416 χλμ. ενώ από τη Θεσσαλονίκη 164 χλμ. Το πανέμορφο παραδοσιακό χωριό Σπήλαιο, βρίσκεται 26 χλμ. μακριά από την πόλη των Γρεβενών.
Νυμφαίο – Φλώρινα
Tο χωριό Νυμφαίο που έχει ψηφιστεί ανάμεσα στα ομορφότερα της Ευρώπης, (παλαιότερα Νιβέστα ή και Νεβέσκα), είναι ορεινός οικισμός (υψόμ. 1350) που έχει χαρακτηρισθεί «διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός». Υπάγεται στον Δήμο Αμυνταίου του Νομού Φλώρινας. Βρίσκεται στο νότιο άκρο του νομού σε απόσταση 57 χλμ. από την πόλη της Φλώρινας μέσω του οδικού άξονα Ξινού Νερού. Οι ταξιδιωτικοί οδηγοί το παρουσιάζουν ως ένα από τα δέκα ομορφότερα χωριά της Ευρώπης, ενώ στον παγκόσμιο διαγωνισμό της U.N.E.S.C.O. διεκδίκησε το Διεθνές Βραβείο Μελίνα Μερκούρη για την άριστη διαχείριση πολιτιστικού αποθέματος και φυσικού περιβάλλοντος.
Τι να δείτε…
Η αναγέννηση ενός φημισμένου χωριού
Στο Νυμφαίο ή Νέβεσκα, όπως το αποκαλούσαν παλιά, ένα από τα πιο πλούσια και ακμαία Βλαχοχώρια της Μακεδονίας, στη δεκαετία του 1980 συντελέστηκε ένα μικρό «θαύμα». Μερικοί ευπατρίδες Νεβεσκιώτες ξεκίνησαν την προσπάθεια αναγέννησης του χωριού, που ερήμωσε στη διάρκεια των ετών, με πρωτοφανή επιτυχία. Έτσι σήμερα με τα αναστηλωμένα και εντυπωσιακά αρχοντικά σπίτια του, την επιβλητική Νίκειο Σχολή του 1927, τις παλιές εκκλησίες και τα πεντακάθαρα καλντερίμια του, το Νυμφαίο υποδέχεται τους φιλοξενούμενούς του σαν αβρός αριστοκράτης.
Οι αρχοντικοί ξενώνες: Ταξίδι στο όνειρο
Ως γνήσιος δημοφιλής χειμερινός προορισμός το Νυμφαίο, ξέρει πώς να μεταμορφώσει το σκηνικό σε όνειρο. Αναμμένα τζάκια, ψηλοτάβανες σάλες, κεντητές βελέντζες και πολύτιμα χαλιά, ονειρικά κρεβάτια με ουρανό, αντίκες, πορσελάνινα σερβίτσια και κομψά έπιπλα, μικρά spa: Οι ξενώνες του Νυμφαίου θυμίζουν αρχοντικά του Μεσοπολέμου και θα σας γοητεύσουν από την πρώτη στιγμή. Στις πετρόκτιστες αυλές με τα λουλούδια ή στα ζεστά σαλόνια, θα απολαύσετε τον καφέ και το πρωινό σας, με τα ολόφρεσκα και υγιεινά, τοπικά προϊόντα.
Το Μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, Λαογραφίας και Ιστορίας
Διαθέτει πλούσια συλλογή χειροτεχνιών, παλιών έργων Αργοροχρυσοχοΐας, παραδοσιακών φορεσιών αλλά και ιστορικών αρχείων. Είναι επισκέψιμο καθημερινά -εκτός Δευτέρας- από το πρωί μέχρι το απόγευμα.
Ένα καταφύγιο για αρκούδες
Αρκούδες από τσίρκο που δε θα μπορέσουν ποτέ ξανά να ενταχθούν στο φυσικό τους περιβάλλον, έχουν βρει από το 1993 το καλύτερο καταφύγιο στο Κέντρο Προστασίας Αρκούδας, «Αρκτούρος». Γνωρίστε τες από κοντά και ενημερωθείτε γι’ αυτές από τους φιλόξενους οικοδεσπότες του «Αρκτούρου».
Η αρχοντική Φλώρινα
Σε κοντινή απόσταση από το Νυμφαίο θα βρείτε τη Φλώρινα, επίσης έναν χειμερινό προορισμό από τους δημοφιλέστερους στην Ελλάδα. Αυτή η πόλη ξεχωρίζει για την ατμόσφαιρά της, το διχοτομημένο από τον ποταμό Σακουλέβα τοπίο της, και τους ορεινούς όγκους που αναπνέουν τριγύρω. Ξεχωρίζει για τους κατοίκους της με την πολύ φιλόξενη διάθεση, και για την αρχιτεκτονική της, που αποπνέει αρχοντιά. Θα αγαπήσετε κι εσείς την περίφημη «παλιά βόλτα». Η γειτονιά κατά μήκος του ποταμού Σακουλέβα ήταν ο οικιστικός πυρήνας της πόλης, και μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα ο βασικός άξονας της πολεοδομικής οργάνωσής της.
Βόλτα στις λίμνες
Λίγα χιλιόμετρα από το Νυμφαίο θα ανακαλύψετε τις λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα, από τις ομορφότερες στη Μακεδονία. Στην περιοχή έχουν καταγραφεί 141 είδη πουλιών και 150 είδη φυτών.
Δραστηριότητες στο βουνό
Περπατήστε μέσα στα δάση οξιάς που περιβάλλουν το Νυμφαίο και αναπνεύστε τον αναζωογονητικό αέρα του βουνού. Στη λίμνη Ζάζαρη θα δοκιμάσετε τις αντοχές σας, κάνοντας canoe – kayak, ποδήλατο βουνού, ιππασία, και σκαρφάλωμα σε πύργο αναρρίχησης.
Τι να δοκιμάσετε…
Στον τόπο αυτόν της Μακεδονίας, τα παλιά καφενεία έγιναν ζεστά μπιστρό, για να απολαύσετε το γλυκό σας το απόγευμα. Οι πέτρινες παραδοσιακές ταβέρνες σερβίρουν πεντανόστιμες τραχανόσουπες, κρέας στη στάμνα, κυνήγι, πίτες. Εύγευστα κόκκινα κρασιά θα συνοδέψουν το γεύμα ή το δείπνο σας πλάι στο αναμμένο τζάκι.
Πώς να φτάσετε…
Το Νυμφαίο απέχει 610 χλμ. από την Αθήνα και περίπου 160 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Οδικώς θα ακολουθήσετε την Εθνική Οδό από Αθήνα για Βέροια, συνεχίζετε για Κοζάνη, Φλώρινα και Καστοριά. Όταν φτάσετε στο χωριό Αετός, θα στρίψετε δεξιά για Νυμφαίο. Το Νυμφαίο προσφέρεται ως προορισμός σαββατοκύριακου για τους βορειοελλαδίτες. Για τους Αθηναίους, όμως, η μακρινή του απόσταση το καθιστά κανονικό ταξίδι, το οποίο μπορεί να συμπεριλάβει και εκδρομές σε γύρω περιοχές, όπως οι Πρέσπες και η Καστοριά. Μην αφήσετε, λοιπόν, την πολύωρη διαδρομή να σας κάνει να διστάσετε. Οι μοναδικές ομορφιές της Μακεδονίας αξίζουν μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου σας.
Βλάστη – Κοζάνη
Η Βλάστη, είναι παραδοσιακό χωριό του Νομού Κοζάνης, φωλιασμένη ανάμεσα σε πανέμορφα επιβλητικά βουνά. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το περπάτημα στα γραφικά στενοσόκκακα, στις πλατείες και στα σπίτια, που διατηρούν την Μακεδονική αρχιτεκτονική. Η Βλάστη (παλαιότερες ονομασίες: Μπλάτσι ή Βλάτσι, Μπλάτζι (1830), Μπλάτζη (1858), Βλάτζη (1860) και Βλάτση, αλλά πιθανότατα και Βλάττη), υπήρξε ένα από τα σημαντικά προπύργια του Ελληνισμού κι ένα από τα μεγαλύτερα κεφαλοχώρια της Δυτικής Μακεδονίας.
Η ιστορία της Βλάστης
Τι να δείτε…
Ο σημερινός επισκέπτης της Βλάστης, θα βρει όλα εκείνα τα στοιχεία που θα τον βοηθήσουν για μια άνετη και ευχάριστη διαμονή. Όμορφο φυσικό περιβάλλον, κρυστάλλινα νερά, περίλαμπρα αρχοντικά, εκκλησίες και καλντερίμια για να δει, να περιδιαβεί, να χαρεί, αλλά και να μελετήσει. Στο χωριό λειτουργούν μαγευτικοί ξενώνες, παραδοσιακά ξενοδοχεία και ορεινό καταφύγιο, εστιατόρια, ταβέρνες, καφενεία, αλλά και στέκια για τη νεολαία.
Ξυλόγλυπτο τέμπλο από τη Μοσχόπολη
Ο Άγιος Νικόλαος κτίσθηκε το έτος 1761. Είναι εξ’ ολοκλήρου πέτρινος με τη σκεπή να καλύπτεται από κόκκινα κεραμίδια. Πρόκειται για μια τρίκλιτη βασιλική άνευ τρούλου. Η είσοδος του περιβόλου καλύπτεται με μια μεγάλη, ξύλινη θύρα, ενώ δεξιά και αριστερά αυτής υπάρχουν αντιστοίχως οι προτομές του Κοσμά του Αιτωλού και του Γεώργιου Σίνα. Μόλις μπει κανείς στο ναό του Αγίου Νικολάου, αυτό που βεβαίως κυριαρχεί στο οπτικό του πεδίο, είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο από τη Μοσχόπολη. Σύμφωνα με τον Ζήκο Τσίρο, οι Βλατσιώτες αγόρασαν το τέμπλο από τους Μοσχοπολίτες το 1769.
«Σουηδικό» εργοστάσιο υφαντουργίας
Πρόδρομο μοντέλο κοινωνικής οικονομίας αποτέλεσε για τη μετεμφυλιακή Βλάστη Κοζάνης το κέντρο υφαντουργίας, που ιδρύθηκε το 1963 από μία σουηδική οργάνωση. Eγκαταλήφθηκε 25 χρόνια αργότερα και παραμένει μέχρι τώρα «αλώβητο».
Το «σουηδικό», όπως είναι γνωστό στους κατοίκους της περιοχής, είναι ένα κτίριο που βρίσκεται στις παρυφές του χωριού και χτίστηκε το 1965 από τη σουηδική ανθρωπιστική οργάνωση ΙΜ (Individuell Människohjälp). Σκοπός ήταν να φιλοξενήσει το Κέντρο υφαντουργίας, που είχαν ιδρύσει το 1963 στη Βλάστη. Θα ήθελαν να αξιοποιήσουν την πλούσια υφαντική της παράδοση, αλλά και να προσφέρουν δουλειά στις γυναίκες. Αντλώντας στοιχεία από το βιβλίο του Όκε Ουλάουσον «ΙΜ στην υπηρεσία της φιλανθρωπίας», αναφέρει ότι η ΙΜ δημιούργησε μια σχολή υφαντουργίας. Ήταν παράγοντας τα υφαντά με τα παραδοσιακά βλατσιώτικα σχέδια, που διοχετεύονταν στη σουηδική αγορά, μέσα από το δίκτυο καταστημάτων της οργάνωσης.
«Όλες οι γυναίκες της Βλάστης εργάζονταν και αμείβονταν με πολύ αξιοπρεπή μισθό γεγονός σπάνιο για την εποχή. Ενώ είναι ενδεικτικό ότι, από τις περίπου 125 οικογένειες που ζούσαν στη Βλάστη, ελάχιστες ήταν όσες δεν είχαν κανένα μέλος τους να συμμετέχει στο πρόγραμμα της ΙΜ.»
Πρότυπο κέντρο κτηνοτροφίας και εκπαίδευσης
Πρότυπο κέντρο κτηνοτροφίας και Εκπαίδευσης υπάρχει από το 1990 στη Βλάστη, χάρη στο κληροδότημα του Βλατσιώτη ευεργέτη Χριστόδουλου Γαλανού. Το Κέντρο διαθέτει 3 ποιμνιοστάσια συνολικής δυναμικότητας 600 προβατίνων, αίθουσα μηχανικής άμελξης, παρασκευαστήριο ζωοτροφών, εργαστηριακούς και βοηθητικούς χώρους και μετεωρολογικό σταθμό. Για τη φιλοξενία ερευνητών ή εκπαιδευόμενων κάθε επιπέδου ανεγέρθη πλήρως εξοπλισμένος ξενώνας. Οι ανάγκες σε αίθουσες για συνεδριάσεις και μαθήματα καλύφθηκαν με τη διάθεση προς το Κέντρο του παλαιού «Μουσίκειου» Παρθεναγωγείου. Το Κέντρο Βλάστης έχει διττό σκοπό: την έρευνα υψηλού επιπέδου σε θέματα ορεινής κτηνοτροφίας και την εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα.
Επιπλέον, το Πρότυπο Κτηνοτροφικό Κέντρο μπορούν να επισκεφθούν μαθητές από την περιοχή. Στα πλαίσια του προγράμματος της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν από κοντά πώς γίνεται η εκτροφή των αιγοπροβάτων. Δηλαδή, μπορούν να ξεναγηθούν σε όλους τους λειτουργικούς χώρους. Στα ποιμνιοστάσια, όπου θα γίνεται επεξήγηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του χώρου, μπορούν να παρακολουθήσουν τη διαδικασία ταΐσματος των ζώων, του αρμέγματος στο αμελκτήριο, τη γαλακτομέτρηση των ζώων, τον έλεγχο του γάλακτος στο εργαστήριο. Τέλος σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα παρακολουθούν ένα βίντεο με τη διαδικασία παραγωγής τυριού.
Ο νερόμυλος Γιαννιώτη στη Βλάστη
Ο νερόμυλος φτιάχτηκε το 1850 από τον Γιαννιώτη Ιωάννη, και το 2007 ο γιος του, Γιαννιώτης Μελλάς, τον ανακατασκεύασε πλήρως και έτσι είναι ο μοναδικός νερόμυλος από τους 6 που υπήρχαν στη Βλάστη. Ένα απίστευτο μέρος λίγο έξω από το χωριό, με αχυρώνα, ποτάμι με πεντακάθαρα νερά, νερόμυλο σε πλήρη λειτουργία καθώς και υδροτριβείο. Εκεί μπορείτε να πιείτε τον καφέ σας πάνω στο γεφυράκι ενώ τα παιδιά παίζουν δίπλα στην παιδική χαρά.
Τι να δοκιμάσετε…
Μανούρι: Τυρί τυρογάλακτος που παράγεται παραδοσιακά από τυρόγαλα πρόβειου ή γίδινου γάλακτος ή μιγμάτων τους, στο οποίο προστίθεται πρόβειο ή γίδινο γάλα ή κρέμα τους. Το τυρί αυτό είναι γνωστό για τα εξαίρετα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του. Είναι εκλεκτό επιτραπέζιο τυρί, που παράγεται τουλάχιστον από τον προηγούμενο αιώνα με παραδοσιακή τεχνολογία σε εγκαταστάσεις της οριοθετημένης περιοχής. Το μανούρι είναι μαλακό τυρί με συμπαγή δομή, χρώματος λευκού, χωρίς επιδερμίδα, με ευχάριστη γλυκιά γεύση και χαρακτηριστικό άρωμα. Τα πιο γνωστά μανούρια παρασκευάζονται στη Βλάστη. Το ιδιαίτερο μικροκλίμα και η μακρά κτηνοτροφική παράδοση της Βλάστης, δίνουν στο τυρί αυτό τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.
Στις παραδοσιακές ψησταριές θα βρείτε κρέατα εξαιρετικής ποιότητας, τυριά και λαχταριστούς μεζέδες για το τσίπουρο. Στο ζαχαροπλαστείο του χωριού υπάρχει μια μεγάλη γκάμα από ντόπια παραδοσιακά γλυκά. Τέλος μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τις παραδοσιακές τυρόπιτες, σπανακόπιτες, πρασόπιτες αλλά και τσουκνιδόπιτες.
Πώς να φτάσετε…
Η Βλάστη απέχει με το αυτοκίνητο 555 χλμ. από Αθήνα και 150 χιλιόμετρα από Θεσσαλονίκη.
Περτούλι – Τρίκαλα
Ετοιμαστείτε για ένα road trip στα πανέμορφα ορεινά χωριά των Τρικάλων! Ακολουθώντας τον ανηφορικό δρόμο στις πλαγιές του Κόζιακα 13 χλμ. μετά την Πύλη και σε υψόμετρο 900 μέτρων, φτάνετε στην Ελάτη, το μεγαλύτερο από τα ορεινά χωριά του νομού Τρικάλων και το πιο τουριστικά ανεπτυγμένο. Το παλιό όνομα του χωριού ήταν μέχρι το 1955 Τύρνα.
Χτισμένη κυριολεκτικά μέσα στο πράσινο, η Ελάτη διαθέτει σήμερα όλες εκείνες τις υποδομές και προδιαγραφές που την αναδεικνύουν ως τουριστικό προορισμό «πρώτης γραμμής» για όλες τις εποχές του έτους. Παρέχει στον επισκέπτη ένα μοναδικού κάλους φυσικό περιβάλλον και φιλοξενία σε άφθονα γραφικά καταλύματα. Είναι το ορμητήριο για μοναδικές σε ομορφιά διαδρομές, μέσα στο πυκνό ελατόδασος, για οδηγούς και πεζοπόρους.
Τι να δείτε…
Το Περτούλι, είναι από μόνο του ένα αξιοθέατο καθώς βρίσκεται μέσα στην αγκαλιά της Νότιας Πίνδου σ΄ ένα περιβάλλον γεμάτο έλατα. Αξίζει να επισκεφτείτε, τους γραφικούς ναούς του χωριού, όπως το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων και το ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, καθώς και τον αναστηλωμένο «Πύργο του Χατζηγάκη», εγγονού του Χατζή Μπέρτα, που χτίστηκε το 1841.
Στο φαράγγι της Μάνας, θα συναντήσετε το πέτρινο «Γεφύρι της Γριάς», με τις ενδιαφέρουσες πάνω του παραστάσεις. Πρόκειται για ένα πέτρινο γεφύρι στο Φαράγγι της Μάνας, το οποίο διασχίζεται από παραπόταμο του Αχελώου, στολισμένο με παραστάσεις σκαλισμένες με εξαιρετική λεπτότητα και τέχνη. Σύμφωνα με έναν τοπικό θρύλο, το γεφύρι κατέρρεε επανειλημμένα από τα ορμητικά νερά του Αχελώου και ο πρωτομάστορας υποστήριζε ότι το αίμα των θυσιαζόμενων ζώων δεν ήταν αρκετό για να το στεριώσει αλλά έπρεπε να θυσιαστεί άνθρωπος. Έτσι, άρπαξαν μια γριά ζητιάνα που περνούσε από εκεί και την έχτισαν στα θεμέλιά του και από τότε ονομάστηκε Γεφύρι της Γριάς. Όπως λέγεται από τους ντόπιους, κατά καιρούς πολλοί διαβάτες έχουν ακούσει το θρήνο της ή την έχουν δει να κάθεται στη γέφυρα.
Στο Περτούλι, η φύση είναι πρωταγωνιστής. Έτσι στα Περτουλιώτικα λιβάδια, 4 χλμ. από το Περτούλι, θα έχετε μια ξεχωριστή εμπειρία. Θα δείτε άλογα και αγελάδες ελεύθερες να βόσκουν, σ΄ ένα τοπίο ηρεμίας. Στο Χιονοδρομικό κέντρο, που είναι ένα από τα πιο εύκολα προσβάσιμα στην Ελλάδα, θα συναντήσετε ένα καλοδιατηρημένο ελατοδάσος. Εκεί, έμπειροι και αρχάριοι σκιέρ, στις τρεις πίστες του, θα ζήσετε μοναδικές στιγμές κάνοντας σκι, όχι μόνο την ημέρα αλλά και τη νύχτα, στις βραδιές σκι που συχνά οργανώνονται.
Τι να δοκιμάσετε…
Στις ταβέρνες του Περτουλίου, μπορείτε να δοκιμάσετε τοπικές σπεσιαλιτέ, όπως αρνί στη γάστρα, πίτες φτιαγμένες με χειροποίητο φύλλο, μαγειρεμένο κυνήγι (από λαγό μέχρι ζαρκάδι), και φυσικά όλες τις εκδοχές της σούβλας από κοκορέτσι μέχρι σπληνάντερο. Τα προϊόντα που αξίζει να αγοράσετε είναι ρίγανη, τυρί, διάφορα βότανα και φυσικά μοσχαρίσιο κρέας, ελευθέρας βοσκής από τα Περτουλιώτικα Λιβάδια.
Πώς να φτάσετε…
Οδικώς με αυτοκίνητο από Αθήνα θα χρειαστεί να καλύψετε 360 χλμ. Προτιμήστε ως πιο σύντομη τη διαδρομή Δομοκού – Καρδίτσα – Τρίκαλα. Πριν φτάσετε Τρίκαλα θα δείτε σήμανση με κατεύθυνση αριστερά προς Πύλη – Ελάτη.
Από Θεσσαλονίκη θα χρειαστεί να καλύψετε οδικά μόλις 220 χλμ.
Αν σας άρεσε η δημοσίευση και θέλετε να υποστηρίξετε το Altitude.gr στη λειτουργία του, μπορείτε να κάνετε ένα like στη σελίδα μας στο Facebook, να μοιραστείτε το άρθρο με τους φίλους σας, και να μας ακολουθήσετε σε Instagram, Twitter, Dailymotion, και YouTube.
